En dan wordt je wakker op 4 Februari
2014. Net voordat je de voordeur uit stapt om je lief, zoals op de
meeste dagen van de week, naar het station te brengen, realiseer je
je opeens dat er sinds een aantal nachten geen zwart
vierwielaangedreven no-nonsense karretje meer onder de carport staat
maar een, weliswaar ook oude, witte voiture, die voor mensen als wij
eigenlijk met te veel luxe is getooid.
.jpg)
Onderweg naar Tomar is het
zoeken naar de schakelaar voor de achter-ruitenwisser, de asbak en de
juiste stand van de verwarming zodat de koude voeten hier ook van
profiteren. Oh ja, we zijn blij met de vierdeurs Fiësta uit 1998.
Het imitatie wortelnoten dashboard heeft een herkenbare aanblik voor
een houtbewerker maar alle kopjes en lampjes zijn lichtelijk
intimiderend tijdens de eerste kilometers. De sportvelgen, de lage
bandjes, de radio met cassette en CD wisselaar, de stilte en de
elektrisch openende ramen zijn allemaal wat veel voor het eenvoudig
stel, dat gewend was aan het voelen van iedere oneffenheid in het
wegdek en de fysieke inspanning om te sturen of de ramen open te
doen. Het asbakje, extra moeilijk gesitueerd achter de
versnellingspook, dwingt me tot het in de rechterhand houden van mijn
sigaret, het vergt enige nieuwe motorische vaardigheden. Soms moet je
gewoon je verstand laten spreken en afscheid nemen van een kleine
droom om een hoger doel tot een compleet plaatje vorm te geven.
De allroad blokkendoos heeft zijn
plaats gevonden in de garage van een familie, door wie het autootje
ook daadwerkelijk op zijn z'n kwaliteiten wordt beoordeeld. De witte
zestien-klepper is voor ons, zolang de elektrische snufjes het niet
begeven, een betrouwbaar wagentje om van A naar B te komen, om
bijvoorbeeld van Alqueidão naar Lissabon te rijden. Onbekend met de,
16 jaar oude, moderne techniek van een, door de accu aangestuurde,
centrale deurvergrendeling, geeft vooralsnog een ongemakkelijk
gevoel. Wat als de accu leeg raakt, hoe kom ik achter het stuur? De
angst voor nieuwigheden is menselijk, terughoudendheid ten aanzichten
van verandering zal altijd een onderdeel van ons karakter zijn, zeker
als we ons enige aarde onder de voeten hebben verworven. Voor de
verandering was het papierwerk on-Portugees eenvoudig, alhoewel de
commissie voor de ambtenarij toch nog opliep naar 65 Euro.
Tja, ook in Portugal gaat voor niets
slechts de zon op, zijn de regen en de wind nog niet te betalen
verschijnselen en zijn plastic tasjes bij de supermarkt nog altijd de
normaalste zaak van de wereld. De kassa medewerkster scant en plaatst
ieder product in een plastic tasje alvorens het vrij te geven voor het
winkelwagentje. Waarschijnlijk zorgen de miljoenen tasjes die
jaarlijks via dit verworven klantenrecht van eigenaar veranderen voor
een paar procenten omzet van de oliemaatschappijen. Oh zeker, er
wordt geëxperimenteerd met biologisch afbreekbare producten, maar
vooralsnog is het resultaat slechts gedeukte blikken bruine bonen en
open spattende pakken melk door het milieuvriendelijke gebrek aan
flexibiliteit en sterkte van het materiaal. Wij als noordelingen zijn
gewend aan het gebruik van de boodschappen tas en de markt
veroverende Lidl en Aldi doen dan ook hun best om kleurrijke tassen
met een penen of preien printje te verkopen. Niet vanwege het milieu,
maar omdat iets gratis weggeven gewoonweg niet verankerd is in de
bedrijfsvoering van de multinationals.
In Nederlandse supermarkten is het
normaal dat je moet betalen voor een tas, maar bij andere winkels
niet. Door klanten te laten betalen voor een plastic tasje en daar
duidelijk over te communiceren, kunnen de Nederlandse winkels het
aantal uitgegeven tasjes flink verlagen. Dat zou blijken uit een
proef van het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken en drie gemeenten.
Tijdens de proef werden er 48 tot 77 procent minder plastic tasjes
gebruikt. Negen ketens deden mee aan de proef: Blokker, Bart Smit,
Intertoys, Intergamma, Kruidvat, Hema, C&A, V&D en Zeeman. De
winkels vroegen klanten zelf een tas mee te nemen en benadrukten het
belang van het hergebruik van plastic tassen. Als klanten toch een
tas wilden, vroegen de winkeliers voor middelgrote en grote tassen
minimaal 10 cent. De kleinste tassen werden nog wel gratis gegeven,
maar alleen als klanten daar expliciet om vroegen.
In Nederland wordt jaarlijks zo'n 25
miljoen kilo aan plastic tassen gebruikt, een te verwaarlozen
hoeveelheid in vergelijking met Portugal. De Hollandse overheid en
het bedrijfsleven afgesproken dat terug te dringen. De Raad
Nederlandse Detailhandel zegt op basis van de proef te willen
bekijken of het betalen voor een tas landelijk ingevoerd kan worden.
Maar de RND zegt erbij dat dat slechts één van de opties is. Een
andere optie is dat er alleen maar meer voorlichting komt over het
belang van het hergebruik van tassen. En die laatste optie zal dan
ook wel de keuze worden, min of minder ondersteund door Shell en
andere olie opborende bedrijven. Benzine is een afvalproduct van o.a.
de vervaardiging van plastic. Hoe duur moet de smeerolie van de
economie niet worden als men de eigenlijke grondstoffen minder
gebruiken kan. De oplossing is simpel. Gewoon het beroemde kwartje
minder belasting op een liter brandstof en dat zelfde kwartje als
toeslag op ieder plastic tasje, want als we het onderzoek moeten
geloven worden er net zo veel tasjes gebruikt en verkocht als dat er
liters brandstof verdwijnen in de snel leeg rakende tanks van onze
heilige koeien.
Voor de jonge hippe Portugese vrouw
zijn gratis tasjes van levensbelang. Een éénmalige aankoop bij een
parfumerie, een internationaal modehuis of AppleStore brengt een
maandenlang imago versterkend voordeel met zich mee. Nee, een handtas
is geen betaalbaar statement, tenzij die van Gucci, Dior of een ander
emotioneel onbetaalbaar merk is. Het gratis tasje, bij de aankoop van
een kabeltje voor een iPad of een paar sokken van Hilfiger, wordt
iedere dag als accessoires gedragen om aan te geven dat ze jong,
modebewust en succesvol zijn.
Ons 16 jaar oude autootje verdwijnt in
de massa. Op een parkeerplaats moet je goed kijken welke witte Fiësta
de jouwe is, iets waarbij de 4x4 Panda geen twijfel toe liet. In die
zin past het wagentje dus bij ons. We zijn gewoon onderdeel van de
massa als we onze boodschappen in plastic tasjes vanuit het
winkelwagentje in de kofferbak laden, als we gelijk onze
medeweggebruikers de tolwegen vermijden en hopen dat al die
nieuwigheden niet te snel hun intrede doen maar ons de kans geven om
er langzaam aan te wennen. Ja, we hebben en gebruiken
boodschappentassen, Portugese van de Lidl en de Aldi. Mee verhuisde
opvouwbare tassen van de Gamma, Praxis, Konmar en Jumbo hebben hun
reclame waarde verloren, maar zeker niet hun gebruikswaarde als we ze
vullen met handpalm snijdende Modelo of Intermarche tasjes. Zijn we
toch nog vernieuwend......
Reacties
Een reactie posten