Sociale Droogte

Het is achtuurjournaal op de TV is zojuist begonnen, als onze hoogbejaarde buurvrouw om 7 uur een zakje citroenen komt brengen. Ondanks haar armoede, die de laatste maanden weer is toegenomen, bedeeld ze ons vriendelijk met een gedeelte van de oogst. “Holanda?” Ja, de Nederlandse televisie via de satelliet. Het nieuws bereikt ons een uur eerder dan het daadwerkelijk wordt uitgezonden. Och, wat mooi vond ze dat. Hadden ze hier in Portugal maar zulke mooie bejaardenhuizen, ze zou er direct in willen wonen.

Het koste me enige moeite om haar uit te leggen dat het journaal item niet over bejaardenhuizen ging, maar over de arrestatie van Mladic, en dat wat ze zag een gevangenis was. Ook het onderwerp over de droogte en het effect op de Hollandse dijken is aan een oude vrouw die al 89 jaar boven op een berg woont niet te vertalen. Ze kijkt dus stilletjes naar de beelden en ik weet dat ze die op een andere manier interpreteert dan het gesproken woord verduidelijkt.

De Nederlandse polders zijn uitgedroogd, maar die omstandigheden zijn een kronkel van de natuur en zal zeker gevolgd worden door een uitermate natte periode. De bruine herfsttinten die over de lage landen zijn gewaaid uiten zich nu in menselijke droogte, sociale droogte, politieke droogte en religieuze verdorring. Je kunt het zo’n autistische Premier niet kwalijk nemen, dat gegoochel met cijfertjes. Zijn belevingswereld wordt aan de randen afgebakend door procenten, beursnoteringen, marktwerkingen en zijn richtingsgevoel wordt bijgestuurd door liefdeloze oudere mannen in grijze pakken, waarvan hij er ook één worden wil. Je kunt het die geprofileerde bewindslieden niet kwalijk nemen, die weten niets van handicaps, chronische aandoeningen en dergelijke. Mochten ze er iets over vinden zeggen ze dat pas als ze geen politicus meer zijn, net als hun standpunten over drugs, veiligheid, gevangenisstraffen en andere zaken. Je kunt gevoellozen niet veroordelen voor het gebrek aan een eigenschap. Je zou zelfs begrip kunnen tonen voor zij, met de leefomstandigheden van ouderen hoog in het rood wit blauwe vaandel hebbende, die hun standpunten met de meeuwen laten vervliegen ter wille van een tot religie verheven ideologie vol blanke duintoppen. Ze beloofden weliswaar andere beslissingen, maar je kunt nu eenmaal niet iedere bestuurlijke levensvraag vereenvoudigen naar een populistisch zinnetje van maximaal 140 leestekens, waarbinnen een probleem voor zulks eenvoudige zielen begrijpelijk blijft.

Dat de dijken nat moeten blijven. Ze begreep er niets van onze buurvrouw. Dat ze nu hele dagen in touw was met het hout sprokkelen, en dat het nu aardig droog begon te worden. Of wij niet aan onze wintervoorraad moesten beginnen. “Nao, wij verstoken de komende winter de balken van de ruïne naast ons huis, dat moet genoeg zijn”. Ja, we vernieuwen, verbranden het oude en hopen op betere tijden. Ons buurvrouwtje heeft het houtkacheltje weer haar huisje in laten sjouwen, vooral mijn rug heeft te lijden onder de crisis. Een bus butaan is inmiddels onbetaalbaar voor een Portugese bejaarde, dus wordt er weer gekookt op het antieke fornuisje. Burenhulp, een gesloten beurs en vooral Christelijke naastenliefde, het zijn de pijlers waarop de mini-economie binnen het gehucht draait. Met religie heb ik niet veel, maar ik aanschouw de inzet van haar volgelingen met grote waardering, het maakt het leven van mijn buurvrouwtje enigszins dragelijk. Ze bestaan nog, individuen die uit een Christelijke overtuiging zich inzetten voor hun medemens. Het is voor onze buurvrouw te moeilijk om de link te leggen met natte dijken.

Was mijn hoop gevestigd voor Nederland op zij die alles in zich lijken te hebben, is die nu verdwenen. De Christelijke dijken zijn verdord, uitgedroogd door de zuigende werking van macht. Ondergraven door indoctrinatie van verdraaide en verzonnen werkelijkheden. Echte mannen opzoek naar roem, naar aanzicht, naar belangrijkheid en vooral naar macht laten al snel hun normen en waarden vallen. Zelfs voor bisschoppen, politici en diplomaten blijkt religie een onzichtbaar en vooral flexibel attribuut om hun eigen rijkdom te vergroten. Mijn hoop ging uit naar vrouwen en vooral moeders die de liefde voor andermans kinderen zouden uitdragen, en zich zouden scharen achter de beginselen van de vader alle vaders en de moeder alle moeders. Nu blijkt dat zelfs vrouwen als Sabine Uitslag en Mirjam Sterk hun, zichzelf toe-eigende, Christelijke waarden verkwanselen en overtuigd de beschermende dijken voor gehandicapten, ouderen en zorgbehoevende kinderen draineren, lijkt mijn hoop ijdel.

De spoeling wordt dun,
de houvast vervaagd,
de tegenwind luwt,
de maatschappij verdroogd.

De verhalen van de buurvrouw over kinderen die vroeger opgroeide met moedermelk van een andere moeder, de onzinnige woorden over de toekomst van Sabine Uitslag op de televisie, de citroenen en sinaasappels die als er minder zijn ook worden gedeeld, mijn rugpijn waardoor de buurvrouw weer kan koken, de sterke jongen uit de buurt die daarom, ondanks zijn downsyndroom, voor mij een paar stenen versjouwd, het bejaardenhuis van Mladic en de vrouwen vereniging van de kerk die een coördinerende rol spelen (al hebben ze nooit van het woord gehoord), bij de verdeling van beddengoed, klusjes, aardappelen en tweedehands kleding, zorgden voor het na maanden toch weer schrijven van deze column. Ik zou me niet meer druk maken over Nederland, politiek en andere machtstrijden maar de verkiezingen hier in Portugal en de overlappende populistische overstromingen met het land dat ik vrijwillig heb verlaten, zorgen ervoor dat zelfs mijn dagelijkse beslommeringen doorweven worden met vragen.

Als de Christelijke politiek zich afvraagt waarom ze zoveel verliezen lijdt, ligt het antwoord in het vergeten water te geven van hun grondbeginselen. In Nederland vloeit het water van Gods akkers uit in populistische kanalen richting een ruwe zee vol onverdraagzaamheid, oneerlijkheid, verdrukking en uitsluiting. Slechts bevaarbaar door de sterkste van de samenleving en de Groene Draak wiens stuurlui nog wel een jaarlijkse aanspraak kunnen maken op hun PGB.